كتاب حاضر، سخنان «شهيد بهشتي» در جمع دبيران مدارس بوده است. در ابتدا وي به فلسفة دين، تكامل بشري از ديدگاه اسلام و ماركسيسم پرداخته و در ادامه به آگاهي علمي، حركت و تكامل داده را بررسي كرده و به مباحثي در باب خلقت، قرآن و تكامل انسان، انواع فرضيه‌هاي تكاملي خلقت، انسان و اختيار، نهضت‌هاي جهاني اسلام، سير تكامل هستي پرداخته است. نظم عادل اجتماعي، پيروزي نهايي حق، جهاني بودن نهضت، وحي، نقش اساسي و گسترده فؤاد، ساختن سلول زنده، در خصوص پيدايش انسان و ... مورد بررسي و توجه قرار گرفته است.